Co posadzić na kwaśnej glebie? Jest w czym wybierać! Poznaj najpiękniejsze rośliny kwasolubne do ogrodu i na taras.
Słowem wstępu warto by sprecyzować, czym tak naprawdę jest kwaśna gleba z ogrodniczego punktu widzenia. Odpowiedź wydaje się prosta – pH= 7,0 oznacza odczyn obojętny, więc wszystko, co ma odczyn poniżej tej wartości, jest kwaśne. Niby tak, ale w praktyce za gleby obojętne uznaje się te o odczynie w zakresie pH 6,7-7,3. W sam raz do uprawy warzyw!
Gleby lekko kwaśne mają odczyn w granicach pH 5,6-6,6, choć niektórzy zawężają ten zakres do pH 6,0-6,5. Większość roślin uprawnych, w tym bylin i krzewów ogrodowych najlepiej sobie radzi, gdy podłoże ma obojętny lub lekko kwaśny odczyn. Za to typowe gleby kwaśne, o odczynie poniżej pH 5,5, to wyzwanie dla odpowiednio przystosowanych gatunków, czyli królują tu tytułowe rośliny kwasolubne. Gleby silnie kwaśne, o odczynie poniżej pH 4,5, są zarezerwowane już tylko dla wąskiej grupy wyspecjalizowanych acydofili.
.
Warto wiedzieć – dlaczego odczyn gleby ma znaczenie
Odczyn wpływa na właściwości fizyko-chemiczne i biologiczne gleby. Nadmierna kwasowość utrudnia rozwój pożytecznych mikroorganizmów, wspomagających rozkład martwej materii organicznej i tworzenie się próchnicy. Rozpuszczalność pierwiastków pokarmowych zmienia się zależnie od pH. Większość makroelementów niezbędnych roślinom jest najlepiej przyswajana, gdy odczyn jest zbliżony do obojętnego. Gdy podłoże jest zbyt kwaśne, rośliny mogą cierpieć z powodu niedoborów, mimo, że ich korzenie mają dostęp do substancji pokarmowych. Cóż z tego, skoro nie mogą ich pobrać! Chyba, że są to odpowiednio przystosowane rośliny kwasolubne.
.
Jak zaplanować ogród na kwaśnej glebie?
W Polsce dominują gleby kwaśne, więc istnieje duże prawdopodobieństwo, że właśnie taką masz na swojej posesji. Jeśli badanie pH-metrem to potwierdzi, masz dwie możliwości:
- Spróbować odkwasić glebę poprzez wapnowanie i inne zabiegi – nie polecam podobnych praktyk na większą skalę. Zabiegi podwyższające pH gleby muszą być rozłożone w czasie na kilka lat. Zbyt gwałtowna zmiana pH zniszczyłaby mikroorganizmy glebowe. Poza tym, nawozy wapniowe, nawet po przekopaniu, potrzebują czasu, by przereagować i przemieścić się w głąb gleby. Zbyt duża dawka wapnia w zasięgu systemu korzeniowego dla większości roślin skończyłaby się tragicznie. O ile na grządkach warzywnych lub na niewielkich rabatach mają sens, to odkwaszanie terenu o powierzchni kilku arów to karkołomny pomysł.
- Dobrać rośliny odpowiednie do stanowiska, czyli rośliny kwasolubne: kwasolubne drzewa, krzewy, krzewinki i byliny. To rozwiązanie zdecydowanie mniej czasochłonne, tańsze i łatwiejsze w realizacji. Zwłaszcza, że zalicza się do nich wiele najpiękniejszych ogrodowych klasyków. Przekonasz się o tym, przeglądając poniższy bogato ilustrowany wykaz zawierający rośliny kwasolubne do ogrodu w Polsce.
.
Jak przejść z ogrodem na TY?
Podręcznik “Jak przejść z ogrodem na TY?” to KILKUSET STRONICOWA kwintesencja całej mojej wiedzy i wieloletniej praktyki z zakresu geodezji oraz urządzania i utrzymania terenów zieleni. W prosty i praktyczny sposób wyjaśnia oraz tłumaczy nieoczywiste zagadnienia, z którymi możesz zetknąć się na swojej drodze, od wyboru działki, poprzez formalności projektowe, budowę domu, następnie projekt ogrodu, aż do zakończenia jego urządzenia. Pozwala ustrzec się przed wieloma zagrożeniami, które mogą mieć niekorzystne konsekwencje prawne i finansowe, a także tłumaczy jak samodzielnie zaprojektować i wykonać pozornie trudne prace.
.
Rośliny kwasolubne
Rododendrony czyli azalie i różaneczniki
Krzewy kwasnolubne z rodzaju Rhododendron dzieli się umownie na dwie grupy różniące się rodzajem ulistnienia oraz wymaganiami względem stanowiska, ale zgodnie wymagające kwaśnego podłoża (pH 4,5-5,5), najlepiej bogatego w próchnicę. Swego rodzaju wyjątkiem są odmiany szczepione na podkładce inkarho, które dobrze znoszą wyższą zawartość wapnia, przekładającą się na wyższy odczyn (pH 5,5-6,5).
- Różaneczniki mają zimozielone, skórzaste liście. Preferują półcieniste stanowiska ze stale lekko wilgotnym podłożem, ale regularnie podlewane tolerują nasłonecznienie. Zdarza im się ucierpieć z powodu zbyt silnego mrozu lub upału.
- Azalie wielkokwiatowe zrzucają liście na zimę, za to jesienią przebarwiają się na ogniste kolory. Najpiękniej kwitną na słonecznych stanowiskach, lepiej od różaneczników znoszą okresy suszy oraz skrajne temperatury.
- Azalie japońskie to miniaturki o półzimozielonych, drobnych listkach, często uprawiane w pojemnikach, na skalniakach i w małych ogródkach. Mają wymagania zbliżone do różaneczników: ocienienie i stała wilgotność.
.
Hortensje
Wszystkie hortensje preferują lekko kwaśne podłoża, ale poszczególne gatunki różnią się tolerancją względem wyższego odczynu. Przybliżony zakres odpowiedni dla każdego z nich podałem w nawiasach.
- Hortensja bukietowa Hydrangea paniculata pH 5,5-6,5
- Hortensja ogrodowa Hydrangea macrophylla pH 4,5-6,0
- Hortensja krzewiasta Hydrangea arborescens pH 4,5-6,0
- Hortensja pnąca Hydrangea anomala subsp. petiolaris pH 5,5-6,5
- Hortensja dębolistna Hydrangea quercifolia pH 6,5-7,2
- Hortensja piłkowana Hydrangea serrata pH 4,5-6,0
- Hortensja kosmata Hydrangea aspera pH 4,5-6,0
.
Magnolie
Magnolie lubią gleby lekko kwaśne (pH 5,5-6,5) i żyzne. Są wśród nich zarówno spore drzewa, jak i średniej wielkości krzewy. Pisałem o nich obszernie w poście Magnolia w ogrodzie, więc aby się nie powtarzać poprzestanę na zdjęciach kilku najpiękniejszych.
- Magnolia Loebnera Magnolia ×loebneri ‘Leonard Messel’,
- Magnolia purpurowa Magnolia liliflora ‘Nigra’,
- Magnolia gwiaździsta Magnolia stellata,
- Magnolia pośrednia Magnolia x soulangeana ‘Satisfaction’,
- Magnolia parasolowata Magnolia tripetala
.
Kalmie
Kalmie lubią gleby kwaśne (pH 4,5-5,5), bogate w próchnice i stale lekko wilgotne. Nadają się na słoneczne lub półcieniste stanowiska. W Polskich ogrodach uprawiane są głównie dwa wspaniale kwitnące gatunki:
- Kalmia szerokolistna Kalmia latifolia,
- Kalmia wąskolistna Kalmia angustifolia
.
Pierisy
Pieris japoński Pieris japonica ma wymagania praktycznie takie same, jak kalmie i różaneczniki. Próchnicza, kwaśna gleba (pH 4,5-5,5) i półcieniste miejsce osłonięte od wiatru. Charakterystyczną cechą tego gatunku są wiecznie zielone liście skupione na szczytach pędów w „palemki”. Zależnie od odmiany, młode przyrosty są czerwone, pomarańczowe, różowe lub żółto-zielone. Wiosną dodatkową ozdobą są grona dzwonkowatych kwiatów.
.
Kiścień
Kiścień wawrzynowy Leucothoe fontanesiana pod względem wymagań idealnie dogaduje się z pierisem. To niski, kwasolubny krzew zimozielony o łukowato wygiętych pędach i skórzastych liściach, u odmian często barwnie wybarwionych. W maju tworzy zwisające grona białych dzwoneczków.
.
Skimia
Skimia japońska Skimmia japonica to prawdziwy klejnot ogrodu i tarasu! Jest atrakcyjna cały rok. Już jesienią zawiązuje różowe pąki, ozdobne całą zimę. Dopiero w kwietniu i maju rozwiną się nich miododajne, pachnące kwiaty, zebrane w zgrabne, stożkowe wiechy. Jeśli posadzisz blisko siebie męską i żeńską odmianę, „pani” skimia zawiąże jaskrawoczerwone owoce. Skimie rosną powoli, jako niskie krzewy o zwartym pokroju. W naszym klimacie rzadko ich wzrost po wielu latach przekracza 1 m.
.
Żarnowiec
Żarnowiec miotlasty Cytisus scoparius to wybitnie wytrzymały krzew kwitnący wiosną. Nazwa „miotlasty” pochodzi od miotlastych, cienkich pędów, które wyginają się na boki jak kaskada, w kwietniu i maju skąpana w motylkowych kwiatach. Doskonale znosi nie tylko gleby kwaśne, ale także ubogie i piaszczyste. Jego podstawowy wymóg to słoneczne stanowisko.
.
Wrzos i wrzosiec
Vademecum tych dwóch rodzajów kwasolubnych krzewinek znajdziesz w poście Wrzos i wrzosiec. Tu ograniczę się do głównych różnic między nimi.
Wrzos pospolity Calluna vulgaris kwitnie późnym latem i jesienią (wczesne odmiany zaczynają sezon w sierpniu, późne kończą go w październiku, a pączkowe utrzymują dekoracyjne pąki do grudnia lub nawet dłużej. Jest odporny na suszę, kocha pełne słońce i wymaga przepuszczalnej, naprawdę kwaśnej gleby (pH 3,5-5,0).
Wrzosiec krwisty Erica carnea kwitnie na przedwiośniu i wiosną, od lutego nawet do maja. Preferuje wilgotne podłoża o odczynie od kwaśnego po obojętny pH 5,0-6,5.
Wrzosiec drzewiasty Erica arborea – w naturze to małe drzewo lub wysoki krzew. Nie jest w pełni mrozoodporny, nadaje się do uprawy w najcieplejszych regionach kraju. W polskim klimacie zachowuje kompaktowe rozmiary (do ok. 50-60 cm wysokości).
.
Modrzewnica
Modrzewnica pospolita Andromeda polifolia to rodzima krzewinka kwasolubna dorastająca maksymalnie do 40 cm. Jest zimozielona, przy czym popularność zdobyły odmiany o liściach intensywnie błękitnych. W maju i czerwcu kontrastują z nimi różowe, dzbanuszkowate kwiaty. Idealnie czuje się w półcienistych lub cienistych miejscach z silnie kwaśną (3,5-5,5), wilgotną, próchniczną glebą.
.
Golteria
Golteria rozesłana Gaultheria procumbens jest znana głównie z dekoracji bożonarodzeniowych, tymczasem może z powodzeniem rosnąć w ogrodzie. Tworzy gęste kobierce ozdobione sporymi, czerwonymi owocami, które utrzymując się od jesieni do wiosny. Są niejadalne, za to bardzo dekoracyjne. Dobrze rośnie w słońcu i cieniu, warunek to kwaśna, umiarkowanie wilgotna gleba bogata w próchnicę.
.
Borówka
Kto powiedział, że na kwaśnej glebie nie może rosnąć coś pysznego! Takie warunki są stworzone dla borówek. O ich odmianach i uprawie przeczytasz tutaj.
- Borówka wysoka Vaccinum corymbosum,
- Borówka brusznica Vaccinium vitis-idaea,
- Żurawina wielkoowocowa Vaccinium macrocarpon
Lekko kwaśna gleba jest idealna dla krzewów owocowych: malin, jeżyn, agrestu i porzeczek
.
Inne rośliny kwasolubne do ogrodu
Możliwości nie kończą się na powyższym kanonie najpiękniejszych roślin kwasolubnych do ogrodu. Na kwaśnej glebie możesz posadzić większość iglaków, berberysy, brzozy, miłorząb, turzyce, a także takie byliny, jak goździki, zawciąg i macierzanka
.
Porada na koniec: jak dbać o rośliny kwasolubne w ogrodzie?
Poszczególne gatunki różnią się wymaganiami względem wilgotności i nasłonecznienia – różnice widać choćby na przykładzie różaneczników i azalii. Jednak wszystkie rośliny kwasolubne łączy jedno: uwielbiają ściółkowanie korą sosnową. Ta organiczna ściółka nie tylko spowalnia wysychanie gleby i utrudnia wzrost chwastów, ale także pomaga utrzymać kwaśny odczyn podłoża.
Zaznaczam, że mam na myśli przekompostowaną korę sosnową, dopuszczoną do zastosowania w ogrodnictwie. Doskonałym przykładem jest kora Kor-Drew, odznaczona certyfikatem jakości Polskiego Centrum Badań i Certyfikacji. Dzięki temu masz pewność, że kora naprawdę została przekompostowana w odpowiednich warunkach i przez dostatecznie długi okres czasu, jest pozbawiona toksyn, patogenów i zanieczyszczeń. Ma odczyn kwaśny, ok. pH 4,5-5,5 i jako ściółka organiczna ulega stopniowemu rozkładowi – w efekcie delikatnie zakwasza glebę i wzbogaca ją w próchnicę.
Kora sosnowa Kor-Drew jest dostępna w 4 frakcjach, odpowiednich dla różnych roślin:
- mielona – dla bylin i krzewinek,
- drobna – dla większych bylin i małych krzewów,
- średnia – uniwersalna, idealna dla dużych bylin, krzewów i małych drzew,
- gruba – wykorzystywana do dekoracji, jako wierzchnia warstwa na korę średnią
Jeśli masz kwaśną glebę w całym ogrodzie, zamiast kupować korę w workach, zdecydowanie bardziej opłaca Ci się zamówić korę luzem, z dostawą do ogrodu.
.
.
Post we współpracy z marką KOR – DREW
- Jak zwalczyć mączliki? Czyli domowe sposoby na białe muszki - 4 listopada 2025
- Anielskie ogrody, czyli busem przez polskie ogrody SEZON 8 – OGRÓD 16 - 2 listopada 2025
- Hortensjowy raj, czyli busem przez polskie ogrody SEZON 8 – OGRÓD 15 - 28 października 2025
